İçeriğe atla 
Zona, tıbbi terim olarak herpes zoster olarak da bilinir ve vücutta suçiçeği virüsü (Varicella-zoster virüsü) tarafından tetiklenen bir viral enfeksiyondur. Zona hastalığı, genellikle suçiçeği geçiren kişilerde ortaya çıkar. Suçiçeği virüsü vücuda girdiğinde, bağışıklık sistemi genellikle virüsü kontrol altına alır. Ancak virüs vücutta uyku haline geçebilir ve yıllar sonra yeniden aktive olabilir.
Zona genellikle bağışıklık sistemi zayıflamış olan kişilerde veya yaşlılarda daha sık görülür. Tedavi genellikle antiviral ilaçlar ve ağrı yönetimi üzerine odaklanır. Ayrıca, zona aşısı mevcuttur ve suçiçeği geçirmemiş olan kişilere önerilir, çünkü suçiçeği virüsünü vücuda sokarak zona riskini azaltır. Eğer zona belirtileri yaşıyorsanız veya zona aşısı hakkında daha fazla bilgi almak istiyorsanız, bir sağlık profesyoneli ile görüşmeniz önemlidir.
Zona Hastalığı Belirtileri
Zona belirtileri kişiden kişiye farklılık gösterebilir ve bağışıklık sistemi gücü, yaş ve genel sağlık durumu gibi faktörlere bağlı olarak değişebilir.
Ağrı ve Yanma
Sıklıkla enfeksiyonun ilk belirtisi olan ağrı ve yanma hissiyle başlar. Bu ağrı, vücudun belirli bir bölgesinde yoğunlaşabilir ve genellikle derinin altındaki sinirlerin etkilenmesinden kaynaklanır. Ağrı şiddetli olabilir ve sürekli olarak rahatsızlık verir.
Deride Kabarcıklar
En karakteristik belirtilerinden biri su dolu kabarcıklardır. Kabarcıklar, ağrının başlamasından birkaç gün sonra görülür ve genellikle kırmızı bir tabanın üzerinde yükselirler. Bu kabarcıklar sıklıkla gruplar halinde oluşur ve bir bölgede deriyi kaplarlar.
Kaşıntı
Zona kabarcıkları kaşıntılı olabilir ve bu kaşıntı şiddetli olabilir. Ancak kabarcıkları kaşımanın kaşınmayı artırabileceğini unutmamak önemlidir, çünkü bu enfeksiyonun yayılmasına neden olur.
Ateş
Bazı hastalar hafif ateş yaşayabilirler. Bu ateş, vücudun enfeksiyona karşı tepkisi olarak ortaya çıkabilir.
Genel Halsizlik
Zona belirtileri sıklıkla halsizlik, yorgunluk ve genel bir kötü hissetme ile birlikte görülür. Bu, enfeksiyonun vücuda verdiği stresin bir sonucu olabilir.
Baş Ağrısı
Zona hastalığı bazen baş ağrısı ile ilişkilendirilir. Bu baş ağrısı, enfeksiyonun başladığı bölgeye yakın bölgelerde hissedilebilir.
Lenf Bezi Şişmesi
Zona enfeksiyonu, lenf bezlerinin şişmesine neden olabilir. Bu, vücudun enfeksiyonla mücadelesinin bir parçasıdır.
Sinir Ağrısı
Zona hastalarının çoğu için en rahatsız edici belirti sinir ağrısıdır. Bu ağrı, kabarcıklar iyileşse bile bazen aylarca veya daha uzun sürebilir. Bu ağrı, postherpetik nevralji olarak adlandırılır ve genellikle enfekte sinirlerin hasarından kaynaklanır.
Zona Bulaşıcı mıdır?
Zona hastalığı, bulaşıcı bir hastalıktır, ancak doğrudan zona hastasından diğer insanlara geçmez. Suçiçeği virüsünün (Varicella-zoster virüsü) neden olduğu bir enfeksiyonun sonucudur. Suçiçeği virüsü, özellikle suçiçeği geçirmiş olan kişilerde vücutta uyku haline geçebilir. Bu durumda, virüs aktive olursa ve zona hastalığına yol açarsa, zona hastası enfekte olmuş olur.
Ayrıca, kabarcıkların patlaması ve kabarcıkların içindeki sıvının teması ile suçiçeği virüsünü çevrelerine yayabilirler. Ancak bu yayılma, suçiçeğiye yol açmaz; bunun yerine, başka bir kişiyi zona enfeksiyonuna karşı risk altına sokabilir. Özellikle zona kabarcıkları açıksa ve temas edilirse virüs geçişi olabilir.
Enfeksiyon riskini azaltmak için zona hastaları, enfekte bölgeleri kapatmalı ve kabarcıkları temas etmemek için özen göstermelidirler. Hastalar ile temas halinde olan kişiler, suçiçeği aşısı veya antiviral ilaçlar gibi önleyici tedbirleri alabilirler.
Zona Hastalığı Tehlikeli midir?
Zona hastalığı genellikle ölümcül değildir. Ancak, ciddi ağrıya ve rahatsızlığa yol açabilen bir viral enfeksiyondur. Ayrıca, bazı durumlarda komplikasyonlara neden olabilir.
Zona enfeksiyonunun en rahatsız edici ve kalıcı sonucu, sinir ağrısı olarak adlandırılan bir durumdur. Bu ağrı, zona kabarcıkları iyileştikten sonra da devam edebilir ve kişinin yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyebilir. Sinir ağrısı, postherpetik nevralji olarak bilinir ve bazen aylarca veya yıllarca sürebilir.
Bazı durumlarda, zona enfeksiyonu ciltte kalıcı izlere neden olabilir. Ayrıca, gözün etrafındaki zona enfeksiyonları göz sağlığına zarar verebilir.
Özellikle zayıf bağışıklık sistemine sahip olan kişilerde veya yaşlılarda, zona komplikasyonları daha ciddi olabilir. Bunlar arasında bakteriyel enfeksiyonlar, zatürre gibi durumlar yer alabilir.
Zona hastalığı genellikle tedavi edilebilir ve antiviral ilaçlar ağrıyı hafifletebilirken, ağrıyı yönetmek için ağrı kesiciler veya diğer ilaçlar kullanılabilir. Ayrıca, zona aşısı suçiçeği virüsünün vücuda tekrar girmesini önleyerek zona riskini azaltabilir.
Zona Hastalığına İyi Gelen Alternatif Tıp Yöntemleri
Akupunktur: Bazı kişiler, akupunkturun zona ağrısını hafifletmeye yardımcı olabileceğini keşfetmişlerdir. Akupunktur, ince iğnelerin belirli vücut noktalarına yerleştirilmesini içeren bir gelenektir.
Bitkisel Tedaviler: Bazı bitkisel preparatlar veya bitki bazlı yağlar, ciltteki kaşıntıyı hafifletmek veya rahatlatıcı etkilere sahiptir. Örneğin, aloe vera jel veya lavanta yağı gibi ürünler cildin rahatlamasına yardımcı olur.
Beslenme: Sağlıklı bir beslenme, bağışıklık sistemini güçlendirebilir ve iyileşmeyi destekler. Antioksidan açısından zengin meyve ve sebzeler, vücudu enfeksiyona karşı korur.
Stres Yönetimi: Zona belirtileri genellikle stresle kötüleşir. Yoga, meditasyon veya derin nefes egzersizleri gibi stres yönetimi teknikleri, hastalığın semptomlarını hafifletir.
Zona tedavisi için en etkili yol, bir sağlık profesyoneli ile işbirliği yaparak uygun tıbbi tedaviyi belirlemektir.
Zona Hastalığının Aşısı Var mı?
Evet, zona aşısı mevcuttur ve genellikle “Zoster aşısı” olarak adlandırılır. Zoster aşısı, suçiçeği virüsü (Varicella-zoster virüsü) nedeniyle ortaya çıkan zona hastalığına karşı koruma sağlamayı amaçlar.
Zoster aşısı, iki farklı formda bulunur:
Zoster Canlı Aşısı (ZVL): Bu aşı, zosterin yaygın olarak kullanılan bir formudur ve canlı bir suçiçeği virüsü içerir. Bu aşı, 60 yaş ve üstü kişilere önerilir ve zona riskini azaltmaya yardımcı olur.
Zoster Rekombinant Aşısı (RZV): Bu aşı, suçiçeği virüsünün genetik materyalini kullanarak üretilir ve canlı virüs içermez. RZV, 50 yaş ve üstü kişilere önerilir ve genellikle iki doz olarak uygulanır.
Zoster aşısı, suçiçeği virüsünün vücuda tekrar girmesini önleyerek veya virüsü kontrol altında tutarak zona riskini azaltır. Özellikle yaşlı yetişkinlerde ve bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerde zona aşısı önerilir. Aşı, zona enfeksiyonunu önlemek veya semptomları hafifletmek için etkili bir yol olabilir.