Gastrit Nedir ve Neden Olur? Belirtileri Nelerdir

Gastrit, mide iç yüzeyinin iltihaplanmasıdır. Mide, besinleri sindirmek için salgıladığı asit ve enzimlerle dolu bir organdır. Ancak bazı durumlarda mide iç yüzeyi iltihaplanabilir ve bu durum gastrite yol açar. Mide asidinin mide duvarını tahriş ettiği ve bu bölgede iltihap oluştuğu bir durumdur.

Gastritin çeşitli nedenleri vardır. En yaygın neden, Helicobacter pylori adı verilen bir bakteri enfeksiyonudur. Bu bakteri, mide iç yüzeyinde yerleşir ve iltihaplanmaya neden olur. Ayrıca aşırı alkol tüketimi, sigara içme, bazı ilaçların kullanımı (aspirin gibi), uzun süreli stres, bağışıklık sistemi bozuklukları, mide hasarına neden olan radyasyon veya ameliyat gibi faktörler de gastrit gelişimine katkıda bulunabilir.

Gastrit Belirtileri

Gastritin belirtileri, her bireyde farklılık gösterebilir ve bazı kişilerde hafif semptomlar görülürken diğerlerinde daha şiddetli belirtiler ortaya çıkabilir. Bununla birlikte, gastrit genellikle aşağıdaki belirtilerle ilişkilendirilir:

1. Mide ağrısı: Genellikle mide bölgesinde ağrı veya rahatsızlık hissiyle kendini gösterir. Ağrı, hafif bir sızıdan keskin ve yanıcı bir ağrıya kadar değişebilir. Ağrı genellikle midenin üst kısmında, göğüs kemiği ile göbek arasında hissedilir.
2. Mide yanması: Mide asidinin yüksek olduğu durumlarda mide yanmasına neden olur. Yanma hissi, göğüs bölgesindeki rahatsızlık veya yanma olarak tarif edilir ve genellikle yemeklerden sonra veya uzun süre açlık durumunda artar.
3. Bulantı ve kusma: Midede oluşan iltihaplanma nedeniyle bulantı ve kusma hissine yol açar. Kişi, sürekli veya aralıklı bulantı yaşar ve bazı durumlarda kusma da meydana gelir.
4. Hazımsızlık: Mide asidinin normalden fazla veya az salgılanması sindirim sistemi sorunlarına yol açar. Bu da hazımsızlık, şişkinlik, gaz ve sindirim güçlüğü gibi belirtilere neden olur.
5. İştah kaybı: Gastritin neden olduğu mide ağrısı, yanma ve rahatsızlık, kişinin iştahını azaltır ve dolayısıyla iştah kaybına yol açar. Bunun da kilo kaybına neden olduğu gözlemlenmiştir.
6. Halsizlik ve yorgunluk: Kronik gastrit durumunda, midedeki iltihap, demir eksikliği anemisine yol açabilir. Demir eksikliği anemisi, halsizlik, yorgunluk, soluk cilt, baş dönmesi ve konsantrasyon sorunları gibi belirtilere neden olur.
7. Diğer belirtiler: Geğirme, şişkinlik, mide ekşimesi, gece ağrıları, dışkıda kanama veya koyu renkli dışkı gibi belirtilerinde gözlemlendiği hastalar vardır.

Gastrit Tipleri

Çeşitli şekillerde sınıflandırılabilir ve farklı tipleri vardır. İşte yaygın olarak tanımlanan gastrit tiplerinin bazıları:

1. Akut Gastrit: Ani ve kısa süreli bir iltihaplanma durumudur. Genellikle enfeksiyonlar, ilaçlar veya kimyasal maddeler gibi geçici faktörler nedeniyle oluşur. Akut gastrit semptomları hızla ortaya çıkar ve genellikle tedavi edildiğinde iyileşir.
2. Kronik Gastrit: Uzun süreli ve tekrarlayan bir iltihaplanma durumudur. Genellikle Helicobacter pylori enfeksiyonu veya otoimmün hastalıklar gibi faktörler nedeniyle oluşur. Kronik gastrit semptomları zamanla gelişir ve uzun süreli tedavi gerektirebilir.
3. Erozyonlu Gastrit: Mide iç yüzeyinde erozyon veya yüzeysel yaraların olduğu bir durumdur. Uzun süreli kullanılan ağrı kesiciler, alkol tüketimi veya mide asidinin aşırı üretimi gibi faktörler erozyonlu gastrite neden olur. Erozyonlu gastrit, mide ülseri riskini artırır.
4. Atrofik Gastrit: Mide iç yüzeyinde iltihaplanmanın yanı sıra mide bezlerinin hasar gördüğü bir durumdur. Genellikle otoimmün bir reaksiyon sonucu ortaya çıkar. Bu tip gastrit, mide asit üretimini azaltabilir ve vitamin B12 eksikliğine yol açar.
5. Spesifik Gastrit Tipleri: Belirli nedenlere bağlı olarak ortaya çıkan gastrit tiplerini tanımlar. Örnekler arasında eosinofilik gastrit (alerjik reaksiyonlara bağlı), lenfositik gastrit (bağışıklık sistemi reaksiyonu nedeniyle) ve granülomatöz gastrit (granülom adı verilen inflamatuar lezyonların oluştuğu) yer alır.

Gastrite Neden Olan Faktörler

Gastrit, çeşitli faktörlerin bir araya gelmesiyle oluşur. Bu faktörler şu gruplara ayrılır:

Enfeksiyonlar

• Helicobacter pylori enfeksiyonu: Bu bakteri mide iç yüzeyine yerleşerek mide iltihabına yol açabilir. Helicobacter pylori enfeksiyonu gastritin en yaygın nedenlerinden biridir.
• Diğer enfeksiyonlar: Nadir durumlarda, virüsler, mantarlar veya diğer bakteriler de gastrite neden olur.

İlaçlar ve Kimyasal Maddeler

• Aspirin ve NSAID’ler: Uzun süreli ve yüksek dozda aspirin veya nonsteroidal antiinflamatuar ilaçlar (NSAID’ler) kullanmak mide iltihabına yol açmaktadır.
• Steroid ilaçlar: Uzun süreli steroid kullanımı da mide iltihabını tetikler.
• Alkol: Aşırı alkol tüketimi mide iç yüzeyini tahriş ederek gastrite neden olur.
• Kimyasal maddeler: Bazı kimyasal maddeler veya toksinler, mide iç yüzeyinde iltihaplanmaya yol açar.

Beslenme ve Diyet:

• Yanlış beslenme: Aşırı yağlı, baharatlı veya asidik yiyeceklerin aşırı tüketimi, mide asidini artırarak gastrite neden olabilmektedir.
• Aşırı kafein tüketimi: Kahve, çay, enerji içecekleri gibi kafein içeren içecekler mide asidini artırır ve gastriti tetikleyebilir.
• Sigara içmek: Sigara içmek mide salgısını artırır ve mide iç yüzeyini tahriş ederek gastrite yol açabilir.

Diğer Faktörler

• Stres: Kronik stres, mide asidini artırarak mide iç yüzeyinde iltihaplanmaya sebep olabilmektedir.
• Otoimmün hastalıklar: Bağışıklık sistemi hücrelerinin mide iç yüzeyine saldırmasına neden olduğu durumlardır.
• Cerrahi müdahaleler veya travma: Mide ameliyatları, yaralanmalar veya yanıklar gibi travmatik durumlar mide iç yüzeyinde iltihaplanma durumları oluşturabilmektedir.

Gastrite Ne İyi Gelir?

Gastrit tedavisi, gastritin nedenine, semptomların şiddetine ve hastanın durumuna bağlı olarak değişiklik gösterir. İşte gastrit tedavisinde yaygın olarak kullanılan bazı yöntemler ve tedavi seçenekleri:

1. Helicobacter pylori enfeksiyonunu tedavi etmek: Helicobacter pylori enfeksiyonu gastrit nedenlerinden biri olduğunda, antibiyotik tedavisi kullanılır. Doktorunuz size uygun antibiyotik kombinasyonunu ve tedavi süresini önerecektir.
2. İlaçlarla semptomların kontrol altına alınması:

• Proton pompa inhibitörleri (PPI’lar): Mide asidini azaltarak mideyi korur ve iyileşmeyi teşvik eder.
• Antiasitler: Mide asidini nötralize eder ve semptomları hafifletir.
• H2 reseptör blokerleri: Mide asidini azaltarak semptomları kontrol altına alır.
• Prostaglandin analogları: Mide iç yüzeyini koruyarak iltihabı azaltır.

3. Beslenme düzeninin düzenlenmesi:

• Yemeklerde daha küçük porsiyonlar: Aşırı yemek yemek mideyi tahriş edebilir, bu yüzden daha sık ve daha küçük öğünler tercih edilmelidir.
• Asidik, baharatlı ve yağlı yiyeceklerden kaçınma: Bu tür yiyecekler mide asidini artırabilir ve semptomları şiddetlendirebilir.
• Alkol ve kafein tüketimini azaltma: Alkol ve kafein mideyi tahriş ederek gastriti kötüleştirebilir, bu yüzden sınırlanmalı veya tamamen kaçınılmalıdır.
• Sigarayı bırakma: Sigara gastrit semptomlarını kötüleştirebilir, bu yüzden sigarayı bırakmak önemlidir.

4. Stresin yönetimi: Stres, gastrit semptomlarını artırabilir. Stres yönetimi teknikleri, örneğin derin nefes alma, meditasyon veya yoga gibi yöntemlerle stresi azaltmakta faydalı olur.